'Overheid legt rode loper uit voor vogelgriep, aanleg nieuwe natuur moet anders'
Het aantal bedrijven dat dit jaar is getroffen door vogelgriep is opgelopen tot bijna dertig. Donderdag kwam er een bedrijf uit Barneveld bij. Dit jaar zijn er al meer dan 2 miljoen dieren op besmette of verdachte bedrijven gedood. De meeste liggen in waterrijke gebieden, zegt Bart-Jan Oplaat, voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders. En daar zit precies het probleem.
Oplaat pleit in het NOS Radio 1 Journaal voor het anders aanleggen van nieuwe natuur. "Links en rechts worden overal nieuwe gebieden aangewezen, rivieren verbreed, maar die worden allemaal zodanig ingericht dat het werkt als een magneet voor watervogels. Stop daarmee, want de overheid rolt nu gewoon de rode loper uit voor meer besmettingen. Nog even en we hebben meer ganzen in Nederland dan kippen."
Het is volgens hem mogelijk om nieuwe natte natuur zo in te richten dat die niet aantrekkelijk is voor ganzen. En het zijn met name trekvogels zoals ganzen die vogelgriep verspreiden. Oplaat spreekt van een gigantische toename van watervogels de afgelopen dertig jaar. Volgens Sovon Vogelonderzoek zijn het er inmiddels zo'n 7,5 miljoen.
Zijn oproep staat haaks op een voorstel van de Dierenbescherming. Die riep eerder dit jaar de overheid op om werk te maken van een structurelere aanpak van de vogelgriep. Nederland kampt momenteel met de grootste vogelgriepuitbraak sinds 2003. De organisatie stelde voor om pluimveebedrijven juist uit waterrijke gebieden te weren, omdat het risico op vogelgriep hier hoger is. Het voorstel van de Dierenbescherming werd ondertekend door onder anderen een groep wetenschappers van verschillende Nederlandse universiteiten.
Nog geen vaccin
Een van de maatregelen waar zowel de Dierenbescherming als Oplaat voor is, is een vaccinatieprogramma. Volgens Oplaat moet er een nieuw vaccin komen waarmee de hele wereld pluimvee kan inenten. Er is wel een vaccin, maar dat voorkomt de overdracht van het virus tussen dieren niet. "Dus je beschermt het dier tegen ziek worden, maar ondertussen verspreidt het virus zich wel. Dat is het grootste probleem, dan hou je het in de stal."
"Een vaccin moet beide doen: beschermen tegen ziek worden en transmissie tegengaan, zodat het virus uitsterft. Zolang zo'n vaccin er niet is, kunnen we helemaal niks doen. Als de wetenschap ontdekt hoe het virus de stal binnenkomt, kunnen we het gaatje dichtmaken. De boeren doen er alles aan op basis van wat we nu weten."
De voorbije jaren was de ophokplicht veel effectiever. "Toen kon je nog incidenteel ergens een uitbraak hebben, maar de ophokplicht was eigenlijk altijd de oplossing. Nu zien we dat het virus ondanks de ophokplicht toch de stal binnenkomt, het gedraagt zich net iets anders. Het is ook een andere variant dan vorig jaar."
Erger in andere landen
Toch doet Nederland het veel beter dan andere landen. Vergeleken met Frankrijk, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland zijn hier weinig uitbraken. "Dat is onze bioveiligheid. De boeren zijn zich ontzettend bewust van het risico dat je het virus binnen kunt brengen en ook naar een ander zou kunnen brengen. Ook moeten bezoekers allemaal 'indouchen' en 'uitdouchen', iedereen is erg voorzichtig."
Dat is in andere landen wel anders. "In Frankrijk zie je meer dan 1100 besmettingen, daar zie je dat het van bedrijf naar bedrijf wordt gebracht en dat komt hier absoluut niet voor. Wij doen het wat dat betreft hartstikke goed."
Nederland heeft volgens Oplaat veel geleerd van de ergste uitbraak die hier is geweest, in 2003. Toen raakten 241 bedrijven besmet en werden er 1100 preventief geruimd.
De ophokplicht leidt ook tot een strop voor bedrijven die niet zijn getroffen door de vogelgriep. Ook de eierindustrie heeft eronder te lijden. Na zestien weken mogen vrije-uitloopeieren niet meer als zodanig worden verkocht: ze moeten worden afgewaardeerd tot scharreleieren, die goedkoper zijn. Dat betekent inkomensverlies voor de boeren. Het kost een gemiddeld bedrijf volgens Oplaat 3000 euro per week.
